İnsan cəmiyyətlərinin dayanıqlı və davamlı inkişafı üçün vacib olan əsas amillərdən biri təhlükəsizlikdir. İstər fərdi, istər ictimai, istərsə də milli səviyyədə inkişafdan danışdıqda, ilk növbədə sabitlik və təhlükəsizlik mühiti nəzərdə tutulur. Çünki təhlükəsizlik olmayan bir mühitdə nə sosial rifahdan, nə iqtisadi artımdan, nə də insan hüquq və azadlıqlarının təminindən danışmaq mümkündür.Təhlükəsizlik dedikdə yalnız fiziki təhlükələrin olmaması başa düşülməməlidir. Bu anlayış daha geniş və çoxşaxəlidir. Sosial, iqtisadi, informasiya, qida, ekoloji və siyasi təhlükəsizlik kimi müxtəlif sahələri əhatə edir. Bu sahələrin hər birində təhlükəsizlik pozularsa, cəmiyyətin normal fəaliyyəti dayanır və inkişaf prosesi ya zəifləyir, ya da tamamilə dayanar.Məsələn, iqtisadi təhlükəsizlik təmin olunmadıqda ölkənin valyuta sabitliyi pozulur, inflyasiya artır, sərmayələr azalır və nəticədə iqtisadi inkişaf dayanır.
Sosial təhlükəsizlik zəif olanda əhali arasında narazılıq artır, etimadsızlıq yaranır və bu, ictimai sabitliyi təhdid edir. Bu isə sosial inkişafa ciddi zərbə vurur.BMT-nin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri (SDGs) də təhlükəsizliyi əsas şərt kimi qəbul edir. Xüsusilə 16-cı məqsəd – “Sülh, ədalət və güclü institutlar” – birbaşa təhlükəsiz və ədalətli cəmiyyətlərin qurulmasını hədəfləyir. Bu məqsədin reallaşması olmadan digər məqsədlərə – yoxsulluğun azaldılması, keyfiyyətli təhsil, iqtisadi artım və s. – nail olmaq çətindir.Müharibə, terrorizm, cinayətkarlıq, korrupsiya kimi faktorlar təhlükəsizliyi pozur və dövlətin inkişaf potensialını zəiflədir. Suriyada, Əfqanıstanda və ya digər münaqişə zonalarında baş verənlər bunu sübut edir. Həmin ölkələrdə inkişaf prosesi illərlə geriyə düşüb, infrastruktur dağılıb, insan kapitalı itirilib. Bütün bunların səbəbi isə ilk növbədə təhlükəsizliyin təmin olunmamasıdır.Azərbaycan da təhlükəsizliyin inkişaf üçün vacib olduğunu öz təcrübəsində görmüşdür. 1990-cı illərin əvvəllərində Ermənistanın işğalçılıq siyasəti nəticəsində ölkədə hərbi münaqişə başladı və uzun illər davam etdi. Bu dövrdə ölkədə iqtisadi geriləmə, sosial problemlər və sabitliyin pozulması müşahidə olundu. Lakin son illərdə dövlətin apardığı təhlükəsizlik siyasəti, hərbi gücün artırılması və ərazi bütövlüyünün bərpası ilə ölkədə sabitlik bərqərar oldu. Bu da öz növbəsində iqtisadi inkişaf, regional layihələrin həyata keçirilməsi və beynəlxalq sərmayənin artmasına səbəb oldu.Yekun olaraq demək olar ki, təhlükəsizlik inkişafın təməlidir. O olmadan heç bir sahədə irəliləyiş mümkün deyil. Təhlükəsiz mühit həm vətəndaşların rifahı, həm iqtisadi sabitlik, həm də dövlətin suverenliyinin qorunması baxımından həyati əhəmiyyət daşıyır. Buna görə də istənilən inkişaf strategiyasının əsasını təhlükəsizliyin təmin olunması təşkil etməlidir.
Sevinc Qəhrəmanova
Yeni Azərbaycan Partiyası,məsləhətçi
