Zəngəzur dəhlizi XXI əsrin Cənubi Qafqaz və daha geniş Avrasiya regionu üçün ən vacib geosiyasi və iqtisadi layihələrindən biri kimi diqqət mərkəzindədir. Azərbaycanın əsas təşəbbüskarlarından biri olduğu bu layihə yalnız ölkəmiz üçün deyil, bölgədə yerləşən bir çox dövlətlər üçün də yeni imkanlar və əməkdaşlıq perspektivləri vəd edir. Bu baxımdan, “Zəngəzur dəhlizinə gəlincə, bu arteriya sözsüz ki, bir çox ölkələri birləşdirəcək” ifadəsi reallıqla tam şəkildə üst-üstə düşür.
Zəngəzur dəhlizi Azərbaycanın əsas hissəsini Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə birləşdirəcək nəqliyyat və logistika magistralıdır. Bu dəhliz vasitəsilə Azərbaycan, Naxçıvan üzərindən Türkiyəyə, oradan isə Avropa və Yaxın Şərqə çıxış əldə edəcək. Dəhlizin Ermənistanın Sünik bölgəsindən keçməsi nəzərdə tutulur və bu hal regionda sülh və əməkdaşlıq üçün yeni bir səhifə açmaq potensialına malikdir.
Zəngəzur dəhlizinin reallaşması bölgədə balansların dəyişməsinə səbəb ola bilər. İlk növbədə, bu dəhliz Azərbaycanın Türkiyə ilə quru yoluyla birbaşa əlaqəsini təmin edir ki, bu da Turan ideyasının və türk dövlətləri arasında inteqrasiyanın fiziki əsasını möhkəmləndirir. Bu baxımdan dəhliz yalnız Azərbaycan və Türkiyəni deyil, həm də Mərkəzi Asiya ölkələrini — Qazaxıstan, Özbəkistan, Türkmənistan və Qırğızıstanı — Avropa bazarlarına və Aralıq dənizi limanlarına bağlayan bir körpü rolunu oynayacaq.
Dəhlizin açılması logistik imkanları genişləndirəcək, yükdaşımaların müddətini və xərclərini azaldacaq. Eyni zamanda, region ölkələri üçün yeni ticarət marşrutları yaranacaq. Çin tərəfindən irəli sürülən “Bir Kəmər, Bir Yol” təşəbbüsü çərçivəsində də Zəngəzur dəhlizi əhəmiyyətli bir komponentə çevrilə bilər. Bu layihə ilə Asiya və Avropa arasında daha qısa və təhlükəsiz bir marşrut formalaşacaq ki, bu da ümumi regional ticarət dövriyyəsinə müsbət təsir edəcək.
Zəngəzur dəhlizinin açılması Ermənistan üçün də mühüm üstünlüklər gətirə bilər. Ermənistan uzun illər regional layihələrdən təcrid olunmuş vəziyyətdə qalıb. Dəhlizin açılması ilə bu ölkə də tranzit ölkəyə çevrilə bilər və iqtisadiyyatında canlanma müşahidə oluna bilər. Bunun üçün isə Ermənistanın konstruktiv mövqe nümayiş etdirməsi və regionda dayanıqlı sülhün bərqərar olmasına töhfə verməsi vacibdir.
Zəngəzur dəhlizi gələcəkdə yalnız quru nəqliyyatı deyil, eyni zamanda enerji, informasiya-kommunikasiya xətləri üçün də əhəmiyyətli bir arteriyaya çevrilə bilər. Fiber-optik kabellər, qaz və enerji xətləri də bu dəhliz vasitəsilə keçə bilər ki, bu da region ölkələrinin energetik və informasiya təhlükəsizliyinə mühüm töhfə verər.
Zəngəzur dəhlizi təkcə fiziki bir yol deyil, həm də yeni əməkdaşlıq imkanları yaradan strateji arteriyadır. Onun açılması ilə bölgədə iqtisadi inteqrasiya, mədəni mübadilə və qarşılıqlı asılılıq artacaq. Əgər bu layihə uğurla icra olunarsa, Cənubi Qafqaz tarixində yeni bir mərhələ başlayacaq — əməkdaşlıq, inkişaf və davamlı sülh dövrü.
Günel Nəsibova
Yeni Azərbaycan Partiyası,məsləhətçi
