2024-cü il dekabrın 25-də “Azərbaycan Hava Yolları”na məxsus “Embraer 190” təyyarəsi Bakı-Qroznı reysini yerinə yetirərkən Qazaxıstanın Aktau şəhəri yaxınlığında qəzaya uğradı. “Azərbaycan Hava Yolları”na məxsus “Embraer 190” təyyarəsinin qəzaya uğraması xeyli sayda soydaşımızın həlak olması ilə nəticələndi. Qəza nəticəsində, ümumilikdə 67 nəfərdən 38-i həlak olub. Məhz pilot və ekipaj üzvlərinin gərgin səyləri nəticəsində 29 nəfər sağ qalıb. Baxmayaraq, təbii ki, pilotlar təcrübəli pilotlar idi və bilirdilər ki, onlar bu qəza enişindən sağ çıxa bilməyəcəklər. Ancaq sərnişinləri xilas etmək üçün onlar maksimum böyük qəhrəmanlıq göstərmişlər və məhz bunun nəticəsində təyyarə qəzasında sağ qalanlar var. Məhz bunun nəticəsində füzelyajın bir hissəsi yanmayıb və məhz bunun nəticəsində bu gün biz tam açıq-aydın deyə bilərik ki, təyyarə Rusiya tərəfindən vuruldu.
İlkin məlumatlara görə, təyyarə Rusiya hava məkanında uçuş zamanı raket zərbəsi nəticəsində yaranmış fiziki təsirlə qarşılaşıb. Bildirilir ki, Rusiya hava hücumundan müdafiə sistemi pilotsuz uçuş aparatlarının hücumunu dəf edərkən təsadüfən təyyarəni vurmuş ola bilər. Zərbələrə baxmayaraq, ekipaj təyyarəni təcili eniş üçün Aktauna yönləndirməyə çalışıb. Lakin eniş zamanı dispetçerlərlə əlaqə kəsilib və təyyarə hava limanından 3 kilometr məsafədə qəzaya uğrayıb.
Faciənin ən diqqətçəkən məqamlarından biri pilotların göstərdiyi qəhrəmanlıq idi. Təyyarənin zədələnməsinə və uçuşun çətinləşməsinə baxmayaraq, ekipaj üzvləri sərnişinlərin həyatı üçün mübarizə aparıb. Təcrübəli pilotlar idarəetməni nəzarətdə saxlamağa və təyyarəni mümkün olan ən təhlükəsiz şəkildə yerə endirməyə çalışıblar. Bu qəhrəmanlıq onların peşəkarlığını və insan həyatına olan sadiqliyini nümayiş etdirir.
Bundan əlavə, ekipaj üzvlərinin fövqəladə hallarda göstərişlərə əməl etməsi, sərnişinlərin təxliyə edilməsində və qəzadan sonra sağ qalanların təhlükəsizliyinin təmin olunmasında mühüm rol oynadı. Pilotların və bortbələdçilərin soyuqqanlılığı bir çox sərnişinin həyatda qalmasını təmin etdi.
Sağ qalan sərnişinlər və ekipaj üzvləri qəzadan əvvəl təyyarədə partlayışın baş verdiyini bildiriblər. Onlardan bəziləri ciddi xəsarətlər alıb, lakin xilasetmə xidmətlərinin operativ fəaliyyəti sayəsində daha böyük itkilərin qarşısını almaq mümkün olub. Bortbələdçilər sərnişinlərin təxliyəsində əsas rol oynayıblar.
Aktauda baş verən təyyarə qəzası hava məkanında ciddi nəzarət və koordinasiyanın vacibliyini acı şəkildə xatırlatdı. Bu hadisə gərgin siyasi və hərbi vəziyyətin mövcud olduğu bölgələrdə mülki aviasiya təhlükəsizliyi məsələlərini gündəmə gətirdi. Həlak olanların ailələri öz yaxınlarını itirməyin acısını yaşayarkən, dünya ictimaiyyəti ədalətli araşdırma və belə faciələrin gələcəkdə qarşısının alınacağına ümid edir.
Bu faciə həm də təyyarə ekipajının peşəkarlığını, təyyarə idarəetməsində və sərnişin təhlükəsizliyində onların yüksək hazırlığını ön plana çıxardı. Bu hadisədən dərs çıxarılması, gələcəkdə belə faciələrin qarşısının alınması üçün ciddi tədbirlər görülməsi çox vacibdir.
İslam Bafadarov,
YAP-ın gənc fəalı
