Biz beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə hamılıqla əməl olunması üçün səylərimizi artırmalıyıq
Qoşulmama Hərəkatı heç bir böyük güc blokuna formal olaraq qoşulmayan və ya ona qarşı çıxan dövlətlər qrupudur. Soyuq müharibə dövründə dünyanın iki dominant düşərgəyə – ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi Qərb blokuna və Sovet İttifaqının rəhbərlik etdiyi Şərq blokuna bölünməsinə cavab olaraq ortaya çıxdı. Qoşulmama Hərəkatı rəsmi olaraq 1961-ci ildə İndoneziyanın Bandung şəhərində keçirilən Bandung konfransında quruldu. Konfransda 29 yeni müstəqil ölkədən, ilk növbədə Afrika, Asiya və Yaxın Şərqdən olan liderlər iştirak etdilər ki, onlar qlobal məsələlərdə müstəqil bir yol tutmağa və ortaq maraqlarını inkişaf etdirməyə çalışdılar.
Qoşulmama Hərəkatının əsas prinsiplərinə milli suverenliyə və ərazi bütövlüyünə hörmət, təcavüz etməmək, digər ölkələrin daxili işlərinə qarışmamaq, millətlər arasında bərabərlik və münaqişələrin sülh yolu ilə həlli daxildir. Qoşulmama hərəkatı inkişaf etməkdə olan ölkələrə fikirlərini ifadə etmək, Siyasəti əlaqələndirmək və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı kimi beynəlxalq forumlarda ümumi məqsədlərinə çatmaq üçün bir platforma təqdim etməyə çalışır.Soyuq müharibə dövründə Qoşulmama Hərəkatı qlobal siyasətin formalaşmasında əhəmiyyətli rol oynadı, xüsusən dekolonizasiya, tərksilah və nüvə qarşısının alınması siyasətinə qarşı çıxdı. Üzv dövlətlərə narahatlıqlarını ifadə etmək və inkişaf etməkdə olan dünyaya təsir edən mövzularda kollektiv iş aparmaq üçün bir forum verdi.
Qoşulmama Hərəkatının aktuallığı və təsiri son illərdə bir qədər azalmışdır. Soyuq müharibənin sona çatması qlobal geosiyasi mənzərəni dəyişdirdi və bir çox üzv dövlət böyük güclərə və ya regional ittifaqlara qoşuldu. Bununla birlikdə, Qoşulmama hərəkatı mövcud olmağa davam edir və müasir qlobal problemləri həll etmək və üzv dövlətlərin maraqlarını təşviq etmək üçün vaxtaşırı zirvə görüşləri və zirvə görüşləri keçirilir.
Cənubi Qafqaz regionunda yerləşən Azərbaycan 1991-ci ildə Sovet İttifaqından müstəqillik qazandıqdan sonra Qoşulmama Hərəkatının (dn) üzvüdür. Qoşulmama Hərəkatının üzvü olan Azərbaycan Hərəkatın prinsip və məqsədlərinə, xüsusən də müstəqil xarici siyasətin dəstəklənməsi və inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında əməkdaşlığın təşviqinə qoşulur.Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatına üzvlüyü onun qlobal məsələlərdə Qoşulmama siyasətinə sadiqliyini əks etdirir. Ölkə bütün millətlərlə yaxşı münasibətlər qurmağa və suverenliyini və ya maraqlarını təhlükə altına ala biləcək beynəlxalq münaqişələrə və ya birliklərə qarışmamağa çalışır.
Qoşulmama Hərəkatı çərçivəsində Azərbaycan müxtəlif sammitlərdə, konfranslarda və görüşlərdə fəal iştirak etmişdir. Bu platformalardan narahatlıqlarını ifadə etmək, beynəlxalq mövzularda müzakirələrdə iştirak etmək və digər üzv dövlətlərlə ortaq problemlərin həllində əməkdaşlıq etmək üçün istifadə etdi. Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatında sədrliyi zamanı öz prioritetlərini və fəaliyyətini tarixi “Bandunq prinsipləri” üzərində quracaq. Bütün ölkələrin suverenliyinə, ərazi bütövlüyünə hörmət, dövlətlərin daxili işlərinə qarışmamaq və qarşılıqlı maraqların qorunması və əməkdaşlığın təşviqi kimi prinsipləri ehtiva edən “Bandunq prinsipləri” Azərbaycanın xarici siyasətinin təməl prinsipləri ilə üst-üstə düşür. Biz beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə hamılıqla əməl olunması üçün səylərimizi artırmalıyıq. Bu baxımdan BMT-nin fəaliyyətində islahatlara böyük ehtiyac duyulur. Sərhədlərin güc yolu ilə dəyişdirilməsi, gücdən istifadə olunmaqla ölkələrin ərazi bütövlüyünün pozulması, daxili işlərə müdaxilə yolverilməzdir.
Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatında sədrliyi zamanı digər təsisatlarla dialoqun qurulması və inkişaf etdirilməsi, əməkdaşlığın coğrafiyasının genişləndirilməsi üçün səylər göstərəcəkdir. Qoşulmama Hərəkatına üzv ölkələrin əksəriyyəti inkişaf etməkdə olan ölkələr olduğundan Hərəkat çərçivəsində iqtisadi sahədə əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi çox mühümdür.
Fikrət Orucov,
YAP-ın gənc fəalı
