Azərbaycan və Qazaxıstan regionda sülhün və əməkdaşlığın təmin olunması üçün birgə addımlar atır
Dostluq və etimad şəraitində keçən danışıqlar zamanı dövlət başçıları strateji tərəfdaşlığın və müttəfiqliyin möhkəmləndirilməsinin, bütün sahələrdə ikitərəfli əməkdaşlığın genişləndirilməsinin vəziyyəti və perspektivlərini müzakirə edib, regional və beynəlxalq gündəmin aktual məsələlərinə dair fikir mübadiləsi aparıblar. Dövlət başçıları Qazaxıstan-Azərbaycan münasibətlərinin müsbət dinamikasını məmnunluqla vurğulayaraq, Qazaxıstan və Azərbaycan arasında strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik münasibətləri haqqında 24 May 2005-ci il tarixli müqaviləyə, habelə strateji münasibətlərin möhkəmləndirilməsi və iki ölkə arasında 24 avqust 2022-ci il tarixli müttəfiqlik qarşılıqlı əlaqəsinin dərinləşdirilməsi haqqında bəyannaməyə sadiq olduqlarını təsdiqləyərək aşağıdakıları bəyan edirlər: Qazaxıstan Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında ümumi tarixə, dilə, mədəniyyətə və ənənələrə, sıx siyasi, iqtisadi və mədəni-humanitar əlaqələrə əsaslanan münasibətlər hər iki dövlətin qardaş xalqlarının köklü maraqlarına cavab verir. Bu baxımdan tərəflər bir-birinin suverenliyinə, müstəqilliyinə və ərazi bütövlüyünə möhkəm dəstək əsasında strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik münasibətlərini inkişaf etdirməyə və möhkəmləndirməyə davam edəcəklər. Tərəflər sülhün, sabitliyin və təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsi məsələlərində sıx əməkdaşlıq edəcək və bu məqsədlə bir-birinin dinc təşəbbüslərinin təbliğinə hərtərəfli kömək edəcəklər. Tərəflər bundan sonra da Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və onun ixtisaslaşmış qurumları, İslam əməkdaşlıq Təşkilatı, Türk Dövlətləri Təşkilatı, Avropada Təhlükəsizlik və əməkdaşlıq Təşkilatı, Müstəqil Dövlətlər Birliyi və üzv olduqları digər beynəlxalq və regional təşkilatlar çərçivəsində hərəkətləri əlaqələndirəcək və bir-birlərinə dəstək verəcəklər. Tərəflər Türk Dövlətləri Təşkilatının potensialının, beynəlxalq arenadakı rolunun və nüfuzunun artırılmasına, eləcə də Asiyada Qarşılıqlı Fəaliyyət və Etimad Tədbirləri üzrə Müşavirənin tam hüquqlu beynəlxalq təşkilata çevrilməsi təşəbbüsünün təşviqinə və bu təşkilata sədrlik çərçivəsində səsləndirilən Qazaxıstan Respublikasının təşəbbüslərinin həyata keçirilməsinə kömək edəcəklər. Tərəflər bioloji təhlükəsizliklə bağlı məsələlərlə bağlı məlumat və təcrübə mübadiləsi aparacaqlar. Strateji münasibətlərin möhkəmləndirilməsi və Qazaxıstan Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında 24 avqust 2022-ci il tarixli müttəfiqlik qarşılıqlı əlaqəsinin dərinləşdirilməsi haqqında Bəyannamənin 2-ci bəndinin icrası məqsədilə iki dövlətin başçıları Qazaxıstan Respublikası və Azərbaycan Respublikasının Ali Dövlətlərarası Şurası haqqında əsasnaməni təsdiq edirlər. Tərəflər iki dövlət arasında qarşılıqlı faydalı ticarət-iqtisadi əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinin vacibliyini vurğulayaraq qarşılıqlı ticarətin mütərəqqi artımını məmnunluqla qeyd edirlər. Qazaxıstan-Azərbaycan müştərək hökumətlərarası ticarət-iqtisadi əməkdaşlıq Komissiyasının, İşgüzar Şuranın, ticarət missiyalarının mübadiləsinin iclaslarının keçirilməsi təcrübəsinin səmərəliliyi ilə razılaşaraq, tərəflərin hökumətlərinə ticarət-iqtisadi əlaqələrin möhkəmləndirilməsi və iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində birgə investisiya layihələrinin həyata keçirilməsi üçün əlverişli şəraitin yaradılması üçün yeni imkanların araşdırılmasını tapşırırlar. Tərəflər hər iki dövlətin iqtisadi potensialının açılması məqsədilə Qazaxıstan Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında 2022-2026-cı illər üçün əməkdaşlığın inkişafı üzrə kompleks proqramın həyata keçirilməsinə bundan sonra da kömək edəcəklər. Azərbaycan tərəfi Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinin yenidən qurulması və Bərpası üzrə məqsədyönlü iş çərçivəsində Qazaxıstan tərəfinin göstərdiyi marağı alqışlayır və Qazaxıstan tərəfdaşlarına və investorlarına infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsində iştirak etməyə kömək etməyə hazır olduğunu bildirir. Tərəflər Xəzər dənizinin qorunması, onun dayazlaşmasının nəticələrinin dinamikasının yumşaldılması, həmçinin biomüxtəlifliyin qorunması istiqamətində birgə səylərin həyata keçirilməsinin zəruriliyini təsdiqləyirlər. Tərəflər həmçinin Təsdiq edirlər ki, region ölkələrinin nəqliyyat-tranzit sahəsində məsələlərin səmərəli həllində gələcək qarşılıqlı fəaliyyəti ümumi maraqlara cavab verir və milli nəqliyyat strategiyalarının prioritetləri sırasındadır. Bunun ən vacib istiqaməti Transxəzər orta dəhlizi “Şərq – Qərb” dir. Bununla əlaqədar tərəflər 25 noyabr 2022-ci il tarixində Aktauda keçirilən Transxəzər qarşılıqlı əlaqəsi üzrə nazirlər görüşündə “darboğazların” sinxron şəkildə aradan qaldırılması və “Orta dəhliz” in 2022-2027-ci illər üçün inkişafı üzrə Yol Xəritəsinin qəbul edilməsini yüksək qiymətləndirirlər. Bu sənədə uyğun olaraq tədbirlərin vaxtında və keyfiyyətli yerinə yetirilməsini təmin etməyi zəruri hesab edirlər. Tərəflər “Rəqəmsal İpək Yolu” layihəsinin həyata keçirilməsini dəstəkləyir və Xəzər dənizinin dibi ilə Qazaxıstan Respublikası ilə Azərbaycan Respublikasını birləşdirən fiber-optik rabitə xətlərinin birgə tikintisi üzrə işlərin tezliklə başa çatdırılmasına yardım edəcəklər. Tərəflər rəqəmsal inkişaf sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsinin, o cümlədən Elektron Sənəd Dövriyyəsi və elektron imza sistemlərinin istifadəsinin vacibliyini qeyd edirlər. Tərəflər yanacaq-enerji sahəsində, o cümlədən enerji resurslarının nəqli sahəsində əməkdaşlığın gücləndirilməsinin vacibliyini qeyd edirlər. Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri ilə Qazaxıstan neftinin tədarükünün başlanmasından məmnunluğunu ifadə edir və Qazaxıstan neftinin Azərbaycan Respublikası ərazisindən nəqlinin həcminin artırılması şərtlərinin razılaşdırılması üzrə gələcək işin zəruriliyi ilə razılaşırlar. Tərəflər Mədəniyyət və incəsənət, təhsil, elm, turizm və idman sahələrində əlaqələrin ardıcıl şəkildə dərinləşdirilməsi, İctimai, Gənclər və Təhsil Təşkilatları, innovasiya mərkəzləri, kütləvi informasiya vasitələri arasında əlaqələrin təşviqi barədə razılığa gəliblər. İki xalqın özünəməxsus mədəniyyətlərinin tanıdılması məqsədilə yaradıcı kollektivlərin mübadiləsi təcrübəsini müsbət qiymətləndirən tərəflər 2023-cü ildə Azərbaycanda Qazaxıstan mədəniyyəti günlərinin, eləcə də Qazaxıstanda Azərbaycan mədəniyyətinin ongünlüyünün keçirilməsinə hazır olduqlarını bildirirlər. Tərəflər qeyd ediblər ki, səfər zamanı aparılan danışıqlar və imzalanmış ikitərəfli sənədlər ölkələr arasında dostluq və müttəfiqlik münasibətlərinin daha da möhkəmlənməsinə kömək edəcək. Azərbaycan Prezidenti İlham əliyev göstərdiyi qonaqpərvərliyə görə Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayevə və Qazaxıstan xalqına minnətdarlığını bildirib və hərtərəfli əməkdaşlığın daha da inkişaf etdirilməsi məqsədilə Qazaxıstan başçısını Azərbaycan Respublikasına onun üçün əlverişli vaxtda səfərə dəvət edib. Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev dəvəti minnətdarlıqla qəbul etdi. Səfərin vaxtı diplomatik kanallar vasitəsilə razılaşdırılacaq. Bu birgə bəyanat 10 aprel 2023-cü il tarixində Astanada Qazax və Azərbaycan dillərində imzalanıb.
Fikrət Orucov,
YAP-ın gənc fəalı
