Macarıstanın təşəbbüsü ilə keçirilən ikinci qeyri-rəsmi Zirvə görüşü 20–22 may 2025-ci il tarixlərində Budapeştdə, Macarıstanın paytaxtında təşkil olunub. Bu görüş, Türk Dövlətləri Təşkilatının qeyri-rəsmi zirvə görüşü olaraq, təşkilatın üzv dövlətlərinin liderlərini bir araya gətirib.Görüşün məqsədi, Türk Dövlətləri Təşkilatının əməkdaşlıq sahələrini müzakirə etmək, regional və beynəlxalq məsələlərə dair ortaq mövqeləri müəyyənləşdirmək və təşkilatın fəaliyyətini daha da gücləndirməkdir. Bu cür qeyri-rəsmi görüşlər, üzv ölkələr arasında daha yaxın əməkdaşlıq və qarşılıqlı anlaşmanın təmin olunmasına xidmət edir.Macarıstanın bu təşəbbüsü, təşkilatın Avropadakı əlaqələrinin gücləndirilməsi və üzv ölkələr arasında daha sıx əməkdaşlığın qurulması baxımından mühüm addımdır.
Görüşün nəticələri, Türk Dövlətləri Təşkilatının gələcək fəaliyyət istiqamətlərini müəyyənləşdirmək və regional məsələlərə birgə yanaşma təmin etmək üçün əsas rol oynayacaqdır. Macarıstanın dövlətə məxsus enerji şirkəti olan MVM, 2024-cü ildə Azərbaycanın ən böyük qaz yataqlarından biri olan “Şahdəniz”də 5% pay alıb. Bu, Macarıstanın enerji təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə həyata keçirilən strateji bir addımdır . Macarıstanın əczaçılıq şirkətləri Azərbaycanda fəaliyyətlərini genişləndirir. Məsələn, “PannonPharma” şirkəti, Azərbaycanla əməkdaşlıq qurmaqda maraqlıdır və “Scandens Pharmaceutical Industries” ilə birlikdə qısa müddətli təlim və təhsil proqramları həyata keçirməyi planlaşdırır . Bundan əlavə, “Celitron Medical Technologies” şirkəti, Azərbaycana yüksək texnologiyalı sterilizasiya və biotəhlükəli tullantıların emalı avadanlıqları ixrac edir . Macarıstanın “Hell Energy” şirkəti, Alat Azad İqtisadi Zonasında ildə 700 milyon alüminium içki qutusu istehsal edəcək yeni bir zavod qurmağı planlaşdırır . Macarıstan şirkətləri, Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinin bərpasında fəal iştirak edir. Cəbrayıl rayonunun Soltanlı kəndinin yenidən qurulması layihəsində Macarıstanın iştirakı qeyd olunub . Azərbaycanda 26 Macarıstan şirkəti fəaliyyət göstərir və bu ölkə Azərbaycan iqtisadiyyatına 1,5 milyard dollar sərmayə yatırıb. Eyni zamanda, Azərbaycan Macarıstana 8 milyard dollar sərmayə qoyub .
Macarıstan son illərdə müstəqil xarici və daxili siyasət yürütməsi ilə diqqət çəkən Avropa ölkələrindən biridir. Bu ölkə xüsusilə Baş nazir Viktor Orbanın rəhbərliyi altında bir sıra məsələlərdə Avropa İttifaqının ümumi siyasətindən fərqli mövqe tutması ilə tanınır. Macarıstan Aİ-nin üzvü olsa da, Brüsseldən gələn bəzi qərarları tənqid edir və suverenliyini əsas gətirərək bəzilərinə qarşı çıxır.2015-ci ildən bəri Macarıstan sərt miqrasiya siyasəti tətbiq edir və Aİ-nin miqrant paylaşım kvotalarına qarşı çıxır.
Bu siyasət onu digər Aİ ölkələrindən fərqləndirir.Ukrayna müharibəsinə baxmayaraq, Macarıstan Rusiya ilə enerji əməkdaşlığını davam etdirir. Digər Qərb ölkələri ilə müqayisədə daha neytral və ya bəzən Rusiyaya yaxın mövqe tutur.Macarıstan “Bir Kəmər, Bir Yol” təşəbbüsünə dəstək verir və Çinlə sıx iqtisadi münasibətlər qurur. Bəzi Qərb dövlətlərinin narahatlığına səbəb olub.Orban hökuməti Avropa İttifaqında gedən liberal dəyərlərə qarşı olaraq daha çox ənənəvi, mühafizəkar dəyərləri müdafiə edir. Azərbaycan və Macarıstan arasında əlaqələr dərin və çoxşaxəlidir. Macarıstan Azərbaycanın Avropa İttifaqında etibarlı tərəfdaşlarından biridir. Hər iki ölkə qarşılıqlı maraqlara əsaslanan, uzunmüddətli əməkdaşlığı inkişaf etdirmək niyyətindədir.
Əlizadə Günel,
Yeni Azərbaycan partiyası,məsləhətçi
