Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan tarix, mədəniyyət və ümumi mənəvi dəyərlər baxımından bir-birinə yaxın olan, “üç qardaş ölkə” kimi tanınan strateji tərəfdaşlardır. Bu üç ölkə arasında əməkdaşlıq son illərdə təkcə diplomatik arenada deyil, həm də iqtisadi, hərbi, mədəni və humanitar sahələrdə daha da dərinləşməkdədir. Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan xalqları arasında tarixən formalaşmış dostluq münasibətləri ümumi din, mədəniyyət və strateji baxışlardan qaynaqlanır. Türkiyə, Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyan ilk ölkə olmuş, Pakistan isə Ermənistanla diplomatik əlaqələr qurmaqdan imtina edərək Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü daim dəstəkləmişdir. Bu münasibətlər təkcə diplomatik jestlərlə kifayətlənməyib, həm də konkret əməkdaşlıq layihələri ilə zənginləşmişdir. Son illərdə Bakı-İslamabad-Ankara üçbucağında əməkdaşlıq daha strukturlaşdırılmış və institusional xarakter alıb. 2021-ci ilin fevralında Bakıda keçirilən Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan xarici işlər nazirlərinin birgə görüşü bu istiqamətdə mühüm addım oldu. Həmin görüşdə tərəflər regional təhlükəsizlik, nəqliyyat-kommunikasiya layihələri və mədəni mübadilə sahələrində əməkdaşlığı genişləndirmək barədə razılığa gəldilər. Üç ölkə arasında hərbi sahədə əməkdaşlıq xüsusilə nəzərəçarpacaqdır. Müxtəlif ikitərəfli və üçtərəfli hərbi təlimlər o cümlədən “Üç Qardaş” adlı birgə hərbi manevrlər regional təhlükəsizlik baxımından önəmli siqnallar verir. Bu cür təlimlər yalnız hərbi hazırlığı artırmaqla kifayətlənmir, həm də ölkələr arasında strateji güvən mühitini möhkəmləndirir. Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan arasında iqtisadi münasibətlərin inkişafı üçün geniş imkanlar mövcuddur. Xüsusilə nəqliyyat və enerji sahələrində həyata keçirilən layihələr bu əlaqələri daha da gücləndirir. Məsələn, Orta Dəhliz və Qərb-Şərq ticarət yolları bu üç ölkənin də marağında olan regional təşəbbüslərdir. Azərbaycan vasitəsilə Türkiyə və Pakistan arasında alternativ yükdaşıma marşrutlarının yaradılması, “Zəngəzur dəhlizi” kimi layihələr iqtisadi əməkdaşlıqda mühüm dönüş nöqtəsi ola bilər. Bu üç ölkənin gəncləri arasında da sıx əməkdaşlıq imkanları yaranmaqdadır. Tələbə mübadilə proqramları, ortaq konfranslar, mədəni festivallar və elm-təhsil layihələri vasitəsilə gənclər daha sıx ünsiyyətə girir, qarşılıqlı anlaşma və birliyi daha da möhkəmləndirirlər. Bu, gələcək nəsillər üçün sağlam strateji bazanın formalaşması baxımından əhəmiyyətlidir. Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan arasında formalaşan üçtərəfli əməkdaşlıq modeli yalnız bu ölkələrin maraqlarına deyil, eyni zamanda regionda sülh, sabitlik və inkişafın təşviqinə xidmət edir. “Bir millət, üç dövlət” prinsipi ilə hərəkət edən bu qardaş ölkələr, qarşılıqlı hörmət, strateji baxış və tarixi dostluq əsasında əlaqələrini gündən-günə daha da möhkəmləndirirlər. Bu əməkdaşlığın gələcəkdə daha geniş regional və qlobal platformalara çıxması istisna olunmur.
Orxan Abdullazadə,
Yeni Azərbaycan Partiyası, məsləhətçi
