2025-ci il sentyabrın 30-da Bakıda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevlə İtaliya Respublikasının Prezidenti Sercio Mattarellanın görüşü yalnız iki ölkənin liderlərinin dialoqu kimi deyil, həm də Avropa ilə Cənubi Qafqaz arasında əməkdaşlığın strateji məzmun daşıyan təzahürü kimi yadda qaldı. Həmin gün prezidentlərin mətbuata verdiyi bəyanatlar, bir çox beynəlxalq münasibətlərə dair suallara aydın cavab verdi: etimad, davamlılıq və ortaq məqsədlər uğurlu əməkdaşlığın əsasıdır.
Azərbaycan və İtaliya arasında münasibətlər uzun illərdir ki, səmimiyyət, etimad və qarşılıqlı fayda prinsipinə əsaslanır. Prezident İlham Əliyev bəyanatında vurğuladı ki, bu gün iki ölkə arasındakı əlaqələr “strateji tərəfdaşlıq” çərçivəsindən də daha geniş miqyas alıb. Bu sözlər təsadüfi deyil — əgər 2007-ci ildə keçirilən ilk görüşdə münasibətlər əsasən siyasi səviyyədə qiymətləndirilirdisə, bu gün həm iqtisadi, həm enerji, həm də humanitar sahələrdə geniş əməkdaşlıqdan söhbət gedir. Prezident Mattarellanın ikinci dəfə Azərbaycana rəsmi səfəri, bu tərəfdaşlığa verdiyi yüksək dəyərin göstəricisidir. Səfər zamanı imzalanan sənədlər, keçirilən müzakirələr və konkret razılaşmalar göstərdi ki, tərəflər yalnız cari vəziyyəti deyil, gələcək onillikləri düşünərək fəaliyyət göstərirlər. Azərbaycan və İtaliya arasındakı əməkdaşlığın mühüm dayağı enerji sahəsidir. Prezident İlham Əliyev çıxışında bu münasibətlərin tarixi inkişafına toxunaraq, Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP) layihəsinin həyata keçirilməsində İtaliyanın rolunu xüsusi qeyd etdi. TAP sayəsində Azərbaycan qazı 2020-ci ildən etibarən İtaliya bazarına çatdırılır və bu, Avropanın enerji təhlükəsizliyi baxımından mühüm hadisə kimi dəyərləndirilir.
Bu gün isə gündəmdə yeni layihələr dayanır. Prezident Əliyev qeyd etdi ki, Azərbaycan artıq elektrik enerjisinin ixracı məsələsində də konkret planlara malikdir. Xəzər dənizinin altından çəkilməsi nəzərdə tutulan “yaşıl enerji kabeli” vasitəsilə Azərbaycandan Avropaya, o cümlədən İtaliyaya elektrik enerjisi ixracı perspektivləri genişlənir. Bu təşəbbüs təkcə iqtisadi deyil, həm də ekoloji baxımdan Avropa İttifaqının yaşıl keçid strategiyasına cavab verir. Beləliklə, Azərbaycan enerji ölkəsi olmaqla yanaşı, qlobal enerji siyasətində də dəyişikliklərin təşəbbüskarı rolunda çıxış edir. Səfər zamanı açılışı keçirilən İtaliya–Azərbaycan Universiteti, iki ölkə arasında humanitar əməkdaşlığın ən bariz nümunəsinə çevrildi. Bu universitet təkcə elm və təhsilin inkişafı deyil, həm də Azərbaycan və İtaliya xalqları arasında mədəni körpünün qurulmasına xidmət edəcək. Prezident İlham Əliyev çıxışında universitetin gələcək nəsillər üçün mühüm platforma olacağını qeyd edərək, burada təhsil alacaq gənclərin qarşılıqlı anlaşma və dostluq dəyərlərini daşıyacaqlarına inamını ifadə etdi. Bu təşəbbüs, Azərbaycanın insan kapitalına verdiyi önəmi və təhsili prioritet sahə kimi qəbul etdiyini bir daha sübut edir. Azərbaycanın Avropa İttifaqı ilə münasibətləri də müzakirə olunan əsas məsələlərdən biri oldu. Prezident İlham Əliyev İtaliyanın bu istiqamətdə göstərdiyi dəstəyi yüksək qiymətləndirdi. İtaliya Azərbaycanın Avropa İttifaqı ilə tərəfdaşlığının dərinləşməsində, qarşılıqlı anlaşmanın qurulmasında mühüm vasitəçi rolunu oynayır. Bu dəstək yalnız siyasi dialoqla məhdudlaşmır, həmçinin iqtisadi əməkdaşlığın, enerji layihələrinin və humanitar təşəbbüslərin həyata keçirilməsində də özünü göstərir. Beləliklə, İtaliya, Azərbaycanın Avropa ilə inteqrasiyasında strateji bir körpü funksiyasını yerinə yetirir. 30 sentyabr 2025-ci il tarixində baş tutan görüş və bəyanatlar, Azərbaycan–İtaliya münasibətlərinin artıq yeni keyfiyyət mərhələsinə qədəm qoyduğunu nümayiş etdirdi. Bu əməkdaşlıq, yalnız iqtisadi maraqlara deyil, qarşılıqlı hörmətə, uzunmüddətli baxışa və ortaq dəyərlərə əsaslanır. Bu gün Azərbaycanla İtaliya arasında qurulan münasibətlər, qlobal əməkdaşlığın necə uğurla qurula biləcəyinə dair bir nümunədir. Hər iki ölkə üçün bu münasibətlər təkcə diplomatik əlaqələr deyil, həm də xalqlar arasında dostluğun, mədəni yaxınlığın və qarşılıqlı dəstəyin rəmzidir. Azərbaycan və İtaliya bu modelin davamlılığını təmin edəcək addımlar atmaqdadır və bu yolda hər iki ölkə liderlərinin qarşılıqlı iradəsi əsas lokomotiv rolunu oynayır.
Günel Əbdurəhmanova,
Yeni Azərbaycan Partiyası, məsləhətçi
