1918-ci ilin mart hadisələri zamanı erməni silahlı birləşmələri Azərbaycan əhalisinə qarşı misli görünməmiş qəddarlıq nümayiş etdirdilər. Dinc sakinlər, qadınlar, uşaqlar və qocalar heç bir fərq qoyulmadan vəhşicəsinə qətlə yetirildi. Bakı, Şamaxı, Quba və digər bölgələrdə kütləvi qırğınlar törədildi, minlərlə insanın həyatı faciəvi şəkildə yarımçıq qaldı. Bu qətliamın məqsədi yerli əhalini qorxuya salmaq, onların doğma torpaqlarından köçməsinə nail olmaq və Azərbaycan torpaqlarında erməni üstünlüyünü yaratmaq idi.
Mart qırğınlarının miqyası vəhşət doğuracaq dərəcədə idi. Bakı şəhərində yalnız bir neçə gün ərzində 10 mindən çox insan qətlə yetirildi. Şamaxıda 7 mindən çox dinc sakin, o cümlədən 1653 qadın və 965 uşaq amansızlıqla öldürüldü. Quba qəzasında isə erməni silahlı dəstələri müsəlman və yəhudi əhaliyə qarşı soyqırımı həyata keçirdi. Quba Soyqırımı Memorial Kompleksi bu dəhşətli hadisələrin unudulmaması üçün inşa edilib və tariximizin qanlı səhifələrindən biri kimi yaddaşlarda qalmaqdadır.
Bu hadisələr erməni millətçi dairələrinin məkrli planlarının bir hissəsi idi. Onlar bölgədə etnik tərkibi dəyişmək və Azərbaycan torpaqlarını işğal etmək məqsədilə sistemli şəkildə dinc əhaliyə qarşı kütləvi cinayətlər törədirdilər. Həmçinin, bu qırğınlar zamanı evlər, məscidlər və tarixi abidələr yandırıldı, mədəni irsimiz məhv edildi. Bu, təkcə insanlara deyil, bütövlükdə Azərbaycan xalqının milli kimliyinə qarşı yönəlmiş bir soyqırımı siyasəti idi.
Uzun illər boyu bu hadisələrin həqiqi mahiyyəti dünya ictimaiyyətinə çatdırılmadı. Lakin müstəqillik dövründən sonra Azərbaycan dövləti bu faciələrin tarixdə düzgün qiymətləndirilməsi üçün ciddi addımlar atmağa başladı. 1998-ci ildən etibarən 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü kimi qeyd olunur və bu hadisələrin beynəlxalq səviyyədə tanınması üçün geniş işlər aparılır. Azərbaycan dövləti və xalqı bu ədalətsizliyə qarşı mübarizəni davam etdirir, tarixi həqiqətləri dünyaya çatdırmağa çalışır.
Dinc əhaliyə qarşı törədilmiş bu kütləvi qırğınlar yalnız tarixdə qalmamalıdır. Onlardan nəticə çıxarmaq, gələcəkdə belə faciələrin baş verməməsi üçün tədbirlər görmək, tarixi ədalətin bərqərar olması üçün beynəlxalq səviyyədə iş aparmaq hər birimizin borcudur. Bu cinayətlər insanlıq əleyhinə törədilmiş və tarixdə heç vaxt unudulmamalı olan faciələrdir.
Ələkbər Novruzov,
YAP Xəzər rayon təşkilatının fəalı
