2025-ci ilin 13 noyabrında Prezident Cənab İlham Əliyev Özbəkistan Milli İnformasiya Agentliyi UzA-ya dəyərli müsahibə verib. Bu müsahibə yalnız ikitərəfli münasibətlərin cari vəziyyətini əks etdirmir, eyni zamanda regional əməkdaşlıq, strateji layihələr və mədəni-humanitar sahələrdə gələcək perspektivləri də ön plana çıxarır. Müsahibənin əsas məqamlarından biri, Prezident Cənab İlham Əliyev Özbəkistanı “qardaş ölkə və etibarlı müttəfiq” kimi yüksək qiymətləndirməsidir. O, iki xalqın ortaq mənəvi dəyərlərə, tarixi köklərə, dilə və mədəniyyətə malik olduğunu vurğulayaraq, münasibətlərin sadəcə diplomatik deyil, həm də ruhani əsaslarla formalaşdığını qeyd edib.
Bu “qardaşlıq” ifadəsi təkcə simvolik deyil — Prezident Cənab İlham Əliyev bu yaxınlığı strateji alyans kimi dəyərləndirir. Bu, sözdə qardaşlıq deyil, regionda real əməkdaşlıq potensialı deməkdir. Prezident Cənab İlham Əliyev müsahibədə Mərkəzi Asiya Dövlət Başçılarının Məşvərət Görüşü (Consultative Meeting of the Heads of State of Central Asia) formatını xüsusilə qeyd edib. O bildirir ki, bu, sadəcə format deyil, region üçün strateji əməkdaşlığın gücləndirilməsi və gələcək infrastruktur, nəqliyyat, tranzit imkanlarının genişləndirilməsi üçün çox vacib platformadır. Prezident Azərbaycan–Özbəkistan əlaqələrinin təkcə ikitərəfli deyil, həmçinin birgə regional layihələr çərçivəsində inkişaf etməsinin vacibliyini vurğulayır.
Bu, Orta Dəhliz (“Middle Corridor”) kimi nəqliyyat marşrutlarının rolu baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır. İqtisadi əməkdaşlıq iki dövlətin strateji gündəmindədir. Əliyev qeyd edib ki, artıq Azərbaycanda 120-dən çox Özbək investisiyalı kommersiya təşkilatı fəaliyyət göstərir sənaye, kənd təsərrüfatı, tikinti, nəqliyyat və xidmətlər sahələrindəTicarət həcmi son dövrlərdə sürətlə artmaqdadır: 2024-cü il üçün dövriyyə 252 milyon ABŞ dolları təşkil edib, 2025-ci ilin yanvar-sentyabr dövründə isə əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 87,5 % artaraq 319 milyon dollar səviyyəsinə çatıb. Sərmayə sahəsində isə daha bir mühüm addım atılıb: 2023-cü ildə 500 milyon ABŞ dollar kapitala malik Azərbaycan–Özbəkistan İnvestisiya Şirkəti yaradılıb. Bu qurum həm ölkələrdə, həm də üçüncü ölkələrdə investisiya layihələri həyata keçirməyi hədəfləyir. Əlavə olaraq, yüngül sənaye sektorunda əməkdaşlıq nümunəsi olaraq, Xankəndidə tikilmiş tikiş fabriki diqqətə gəlir — bu, həm iqtisadi, həm etibarlılıq baxımından mədəni əlaqələri gücləndirən layihədir.
Prezident Əliyev bildirmişdir ki, Azərbaycan-Özbəkistan arasında nəqliyyat və logistika sahəsində əməkdaşlıq strateji xarakter daşıyır. Orta Dəhliz (Middle Corridor) marşrutu bu çərçivədə mərkəzi rol oynayır. Aliyev bildirib ki, tranzit həcmi artır: 2024-cü ildə daşımaların həcmi 1,3 milyon tonu keçib, 2025-ci ilin ilk doqquz ayında isə təxminən 1 milyon tona çatıb. Azərbaycanda inşa olunan strateji infrastrukturlar məsələn, Alat Beynəlxalq Ticarət Limanı (əlavə həcmi genişlənəcək), Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolu və hava limanları ölkənin Mərkəzi Asiya ilə qovşaq rolu oynamasına imkan yaradır. Energetika sahəsində isə tərəflər bərpa olunan enerji layihələrinə diqqət yetirir.
Prezident Cənab İlham Əliyev qeyd edir ki, enerji sistemlərinin inteqrasiyası üçün memorandumlar imzalanıb və regionda yaşıl enerji potensialı genişlənir. Müsahibədə mədəniyyət və humanitar əməkdaşlıq da xüsusi vurğulanıb. Əliyev bildirib ki, ikitərəfli mədəni layihələr, media və qeyri-hökumət təşkilatları arasında əlaqələr artmaqdadır. Artıq bir neçə tarixi mədəni hadisə həyata keçirilib: Özbək mədəniyyəti günləri Azərbaycanda, eyni zamanda Azərbaycan mədəniyyəti günləri Özbəkistanda keçirilib.
Ölkələr arasında regionlar səviyyəsində də “qardaşlaşma” (sister-city) əlaqələri mövcuddur: məsələn, Şuşa–Xivə, İsmayıllı–Riştan, Mingəçevir–Namanqan kimi cütlər həm mədəni, həm bələdiyyə əməkdaşlığını gücləndirir. Prezident həmçinin Özbəkistana minnətdarlığını bildirərək, Mirzo Ulugbek adına məktəb layihəsini xüsusi qeyd edib: azad olunmuş Füzuli şəhərində tikilən bu məktəbdə təxminən 600 şagird təhsil alır.
Prezident Cənab İlham Əliyev müsahibədə Özbəkistanın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü daima dəstəklədiyini qeyd edib. Bu, diplomatik etimadın yüksək səviyyəsinin göstəricisidir. Xüsusilə, Özbəkistanın Qarabağın bərpasında rolu diqqətəlayiqdir: Mirzo Ulugbek məktəbinin tikintisi simvolik addımdır və həmrəylik, dostluq rəmzi kimi qiymətləndirilir. Bu cür addımlar, Prezident Cənab İlham Əliyev dediyi kimi, “qardaşlıq jesti” olaraq qalacaq və xalqlar arasında dostluğun dərinliyini göstərir. Azərbaycan və Özbəkistan beynəlxalq platformalarda da sıx əməkdaşlıq edirlər.
Əliyev vurğulayıb ki, hər iki ölkə Türk Dövlətləri Təşkilatında fəal rol oynayır və bu birlik türk dünyasının birliyini daha da möhkəmləndirir. Bundan əlavə, münasibətlər BMT, Qoşulmama Hərəkatı, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (ECO) kimi qurumlar çərçivəsində inkişaf edir. Prezident Əliyev qarşıdakı rəsmi səfərlərə böyük önəm verir. O, Özbəkistana növbəti səfərindən əvvəl ölkənin iqtisadiyyatı, mədəniyyəti, infrastruktur layihələri üzrə irəliləyişləri diqqətlə izlədiyini bildirir.
Rüstəmov Bəhruz,
Yeni Azərbaycan Partiyası məsləhətçi
