Şuşanın azad olunması Azərbaycan tarixində təkcə hərbi qələbə deyil, həm də milli qürurun, siyasi iradənin, strateji düşüncənin və xalq birliyinin parlaq göstəricisi kimi yadda qalıb. 2020-ci ilin Vətən müharibəsi dövründə aparılan hərbi əməliyyatların ən həlledici məqamlarından biri məhz Şuşa uğrunda gedən döyüşlər idi. Şəhərin strateji mövqeyi, coğrafi yerləşməsi, tarixi mədəniyyət mərkəzi kimi əhəmiyyəti onun azad edilməsini müharibənin taleyini müəyyən edən əsas amillərdən birinə çevirmişdi.
Şuşanın işğal altında olduğu 28 il ərzində Azərbaycan xalqı bu şəhərin azad olunmasını həm siyasi tribunada, həm informasiya müharibəsində, həm də beynəlxalq hüquqi müstəvidə daim gündəmdə saxlayırdı. Şuşa təkcə bir şəhər deyil, Azərbaycan ruhunun, incəsənətinin, musiqisinin və mədəniyyətinin rəmzidir. Qarabağın tacı adlandırılan Şuşanın azad edilməsi işğal dövründə yaralanmış milli qürurumuzun bərpası baxımından xüsusi simvolik məna daşıyırdı.
Hərbi əməliyyatların planlaşdırılması və Şuşaya doğru irəliləyiş, Azərbaycan Ordusunun yüksək peşəkarlığını və taktiki hazırlığını aydın şəkildə nümayiş etdirdi. Müşkül relyef, sərt dağlıq ərazi və ağır hava şəraitinə baxmayaraq, xüsusi təyinatlı qüvvələrimiz gecə hərəkəti, yaxın məsafəli döyüşlər və səssiz hücum taktikasından istifadə etməklə əməliyyatın gedişini uğurla tamamladı. Şəhərin dağlıq mövqedə yerləşməsi, texnika ilə irəliləyişə imkan vermirdı, buna görə döyüşlərin böyük hissəsi piyada qüvvələrinin çevikliyi və peşəkarlığı hesabına aparıldı. Bu fakt Azərbaycan Ordusunun hazırlıq səviyyəsini və dünyada nadir görülən yüksək döyüş qabiliyyətini sübut etdi.
Şuşanın azad edilməsi yalnız hərbi əməliyyat yox, həm də beynəlxalq siyasi proseslərin gedişinə böyük təsir edən mühüm mərhələ idi. Bu qələbə 10 noyabr bəyanatının imzalanmasını şərtləndirdi və müharibənin diplomatik mərhələyə keçidini sürətləndirdi. Regionda yeni geosiyasi nizamın formalaşması, kommunikasiya xətlərinin açılması və iqtisadi əməkdaşlıq imkanlarının genişlənməsi məhz Şuşanın azad olunmasından sonra realist perspektivə çevrildi.
Şuşanın geri qaytarılması ilə mədəniyyət paytaxtı statusu öz sahibinə qayıtdı. Şəhərdə böyük bərpa və yenidənqurma layihələri həyata keçirilir, tarixi abidələr restavrasiya olunur, festivallar və beynəlxalq tədbirlər təşkil edilir. Bu proseslər Şuşanın təkcə hərbi yox, həm də diplomatik, iqtisadi və mədəni tərəfdən Azərbaycanın simvoluna çevrilməsinə səbəb olur.
Bu hadisə Azərbaycan xalqının birlik iradəsini də bir daha göstərdi. Müharibənin bütün gedişində cəmiyyətin həmrəyliyi, ordunun güclü təminatı, informasiya müharibəsində aktiv mövqe Şuşa qələbəsinin siyasi-sosial dayaqlarını formalaşdırdı. Xalq-ordu-dövlət birliyi real nəticə verdi və müasir Azərbaycan tarixinin dönüş nöqtəsini yaratdı.
Şuşanın azad edilməsi həm də gələcəyə yönəlik strateji əhəmiyyət daşıyır. Bu şəhərin mərkəz mövqeyi Qarabağda təhlükəsizlik balansını Azərbaycanın xeyrinə dəyişdi və regionda uzunmüddətli sülhün əsas şərtlərindən birinə çevrildi. İqtisadi layihələr, sərmayə proqramları və turizm infrastrukturunun yaradılması bölgənin iqtisadi canlanmasına yeni imkanlar açır.
Şuşa qələbəsi Azərbaycan xalqının iradəsinin, dövlətçilik düşüncəsinin, hərbi qüdrətinin və tarixi yaddaşının manifestidir. Bu gün Şuşada səslənən musiqi, tikilən yollar, bərpa olunan abidələr həmin qələbənin davamlılığını göstərir. Şuşa azadlığı ilə Azərbaycan yalnız torpağını deyil, həm də tarixi ədaləti və milli kimliyini bərpa etdi.
İldırım Eyvazlı,
YAP-ın gənc fəalı
