3 noyabr 2025-ci ildə Prezident İlham Əliyevin Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 80 illik yubileyində etdiyi çıxış, mənim fikrimcə, sadəcə rəsmi tədbir nitqi deyildi. Bu çıxışda dövlət başçısı təkcə keçmişə hörmətini göstərmədi, həm də gələcəyin elmi düşüncəsinə istiqamət verdi. Onun sözlərində həm qürur, həm də məsuliyyət vardı — sanki Azərbaycan elminin tarixini bir daha gözdən keçirərək, onu yeni bir mərhələyə aparmaq niyyətini açıq şəkildə bəyan edirdi.
Prezidentin nitqində mənim ən çox diqqətimi çəkən məqam elmin cəmiyyətin ayrılmaz hissəsi kimi təqdim olunması idi. O, elmi yalnız laboratoriyalarda, riyazi düsturlarda və ya kitab səhifələrində qalmış bir fəaliyyət kimi deyil, millətin gələcəyini formalaşdıran canlı düşüncə prosesi kimi səciyyələndirdi. “Elm dövlətin dayağıdır” fikri bu çıxışda həm mənəvi, həm də siyasi mənada təsdiqini tapdı. Azərbaycan artıq yalnız təbii sərvətləri ilə deyil, intellektual potensialı ilə tanınmalı olduğu mesajı çox aydın və qəti şəkildə verildi.
Məncə, bu çıxışda xüsusi vurğu dil məsələsinə yönəlməsi idi. İlham Əliyevin ana dilimizin təmizliyini, saflığını və dərinliyini qorumaqla bağlı dedikləri, bugünkü qloballaşma və informasiya çağında çox vacib bir xəbərdarlıq idi. “Əgər ana dilimizdə qarşılığı olan bir söz varsa, onu yad dildən gətirməyə nə ehtiyac var?” — bu cümlə sadəcə dil siyasəti deyil, eyni zamanda milli düşüncənin sərhədlərini qorumağın ifadəsidir. Prezidentin fikrincə, dil yalnız ünsiyyət vasitəsi deyil, xalqın yaddaşı, mədəni kodu, elmin özünü ifadə etdiyi məkandır. Mən bu yanaşmanı çox önəmli sayıram, çünki elm və mədəniyyət bir-birindən ayrıldıqda, inkişaf da yarımçıq olur.
Elmin inkişafına dövlət dəstəyi haqqında danışarkən Prezidentin vurğuladığı reallıqlar da diqqətəlayiq idi. O, son illərdə elmi infrastrukturun gücləndirildiyini, alimlərin şəraitinin yaxşılaşdırıldığını qeyd etdi. Amma bu sadəcə rəqəmlər və hesabatlar deyildi — onun səsində bir çağırış vardı: “Daha çox düşünmək, daha çox yaratmaq, daha çox yenilik etmək.” Məncə, o, elmə yalnız maliyyə vəsaiti deyil, ideya sərmayəsi qoymaqdan danışırdı. Elm adamının ən böyük gücü onun azad düşüncəsidir və bu azadlıq, dövlət səviyyəsində dəyərləndiriləndə, cəmiyyətin yaradıcılıq ruhu da güclənir.
Digər bir məqam isə müasir çağırışlara münasibət idi. Prezident qlobal problemləri – müharibələri, iqlim böhranını, informasiya manipulyasiyalarını yada salaraq, Azərbaycan elminin bu reallıqlardan kənarda qala bilməyəcəyini bildirdi. Bu mənə onu göstərdi ki, elmin gələcəyi artıq sərhədsiz bir anlayışdır; o, həm yerli, həm də beynəlxalq səviyyədə düşünməyi tələb edir. Elm yalnız akademik çevrələrdə yox, gündəlik həyatda, siyasətdə, iqtisadiyyatda da öz sözünü deməlidir.
Mən bu çıxışı dinləyərkən bir fikrə gəldim: İlham Əliyevin elmlə bağlı baxışı təkcə idarəetmə strategiyası deyil, bir ideologiyadır. O ideologiya bilik üzərində qurulmuş bir dövlətin modelidir. Elm – milli təhlükəsizlik qədər vacib bir sahə kimi təqdim olunur. Çünki müasir dünyada informasiya və texnologiya sahəsində üstünlük qazanan ölkə, əslində siyasi və iqtisadi gücü də ələ keçirir.
Nitqin ən emosional anlarından biri, Prezidentin alimlərə ünvanladığı çağırış idi. O, elmi işin sadəcə peşə olmadığını, bir missiya daşıdığını dedi. Bu, məncə, çox dərin və mənalı fikirdir. Alim olmaq – bilik toplamaq deyil, onu paylaşmaq, gələcək nəsillərə yol göstərmək deməkdir. Bu baxımdan o, AMEA-nın gənc tədqiqatçılarına böyük etimad göstərdi və eyni zamanda məsuliyyət yüklədi.
Ümumilikdə, bu çıxış mənə elmin yalnız keçmiş uğurlarını deyil, gələcək məqsədlərini də düşünməyə vadar etdi. Azərbaycan elmi 80 illik təcrübə ilə yeni bir dövrə qədəm qoyur — süni intellekt, biotexnologiya, ekologiya və humanitar elmlərin vəhdətində formalaşacaq bir dövrə. Prezidentin çıxışında bu istiqamətlərin hər birinə dolayısı ilə işarə vardı.
Mənim üçün bu nitqin əsas mesajı belə idi: elm yalnız kitabxanada deyil, həyatın hər sahəsində yaşamalıdır. Dövlətin, millətin, insanın gücü onun nə qədər düşündüyü və düşündüyünü necə tətbiq etdiyindədir. İlham Əliyevin çıxışı bu baxımdan həm milli qürur hissi oyadan, həm də düşüncəyə sövq edən bir məzmun daşıyırdı.
Belə çıxışlar bir ideya kimi yaşayır – illər sonra belə, bu nitqin məğzindəki “elmi düşüncə ilə milli kimlik bir-birindən ayrılmazdır” fikri, yəqin ki, Azərbaycan elminin gələcək fəlsəfəsinə çevriləcək.
Rəna Süleymanlı,
Yeni Azərbaycan Partiyasının məsləhətçisi
