Azərbaycan və Çin, tarixən və coğrafi olaraq fərqli regionlarda yerləşsələr də, son illərdə əlaqələrini gücləndirərək ikitərəfli münasibətləri inkişaf etdirməkdədirlər. Hər iki ölkə, Asiya və Qafqazda strateji mövqelərə sahib olmaqla yanaşı, bir-birlərinə iqtisadi, ticarət, siyasi və mədəni sahələrdə böyük potensiala malikdirlər. 2025-ci il, bu əlaqələrin daha da genişlənməsi və yeni dövrün başlanğıcı üçün önəmli bir il olaraq görünür. Azərbaycan və Çin arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq, eləcə də beynəlxalq təşkilatlarda və iqtisadi platformalarda qarşılıqlı fayda təmin etmək məqsədini güdür. Çin, Azərbaycanın ən böyük ticarət tərəfdaşlarından biridir və bu əlaqələrin inkişafı xüsusilə son onillikdə sürətlə artmışdır. 2025-ci ildə bu trendin davam etməsi və daha da möhkəmlənməsi gözlənilir. İki ölkə arasında həyata keçirilən ticarət həcmi artır, eyni zamanda Azərbaycanın enerji sektoru ilə bağlı əməkdaşlıq genişlənir. Çin, Azərbaycan neft və qazının əsas alıcılarından biridir. Çin, Azərbaycanın enerji resurslarına olan tələbatını daha da artıracaq və bununla yanaşı Azərbaycanın infrastruktur inkişafına da töhfələr verəcəkdir. Bundan başqa, Çinin “Bir Kəmər, Bir Yolu” layihəsi çərçivəsində Azərbaycanın strateji mövqeyi daha da əhəmiyyətli olacaq. Azərbaycanın Coğrafi mövqeyi, Çin mallarının Qərb bazarlarına çatdırılmasında və Avrasiyada ticarət əlaqələrinin inkişafında mühüm rol oynayır. Bu çərçivədə, Azərbaycanın dəmiryol və logistika infrastrukturu ilə bağlı layihələr Çinin Azərbaycanın inkişafı üçün töhfə verəcəkdir.
Azərbaycan ilə Çin arasındakı siyasi münasibətlər 1992-ci ildən etibarən möhkəmlənmişdir. Hər iki ölkə, suverenlik və ərazi bütövlüyünü tanıyır, qarşılıqlı hörmət və etimad üzərində qurulmuş diplomatik əlaqələrə sahibdir. Bu münasibətlər, 2025-ci ildə daha da inkişaf edəcəkdir. Çinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləməsi və Azərbaycanın bir neçə beynəlxalq məsələdə Çinin mövqeyini dəstəkləməsi, ikitərəfli əlaqələrə müsbət təsir edir. Azərbaycan, Çinin beynəlxalq alanda daha da fəallaşan bir qüvvə olaraq önə çıxmasını dəstəkləyərək, Çinin ticarət, texnologiya və infrastruktur sahələrindəki layihələrində iştirakını artıracaqdır. Həmçinin, Azərbaycan beynəlxalq təşkilatlarda, o cümlədən BMT və Asiya İnkişaf Bankı kimi platformalarda Çinin mövqeyini dəstəkləyəcək və iki ölkə arasında yüksək səviyyəli diplomatik əlaqələr möhkəmlənəcəkdir. Mədəniyyətlərarası əlaqələrin inkişafı, iki ölkə arasında uzunmüddətli münasibətlərin təməlini təşkil edir. Azərbaycan və Çin arasında mədəni mübadilə, təhsil sahəsində əməkdaşlıq və turizm sahəsində qarşılıqlı əlaqələr artmaqdadır. Bu, 2025-ci ildə daha geniş şəkildə inkişaf edəcəkdir. Çinin Azərbaycandakı səfirliyinin dəstəyi ilə müxtəlif mədəniyyət tədbirləri və sərgilər təşkil edilir. Bu cür tədbirlər, hər iki xalqın mədəniyyətini daha yaxından tanımağa imkan yaradır və iki ölkə arasında qarşılıqlı anlayış və dostluğu artırır. Təhsil sahəsində də əməkdaşlıq genişlənir. Çinin bir neçə universiteti, Azərbaycanlı tələbələr üçün təqaüd proqramları təqdim edir və bu proqramlar çərçivəsində Azərbaycanlı gənclər Çində təhsil alır, həmçinin Çinli tələbələr Azərbaycanda təhsil alır. Bu əməkdaşlıq, gələcəkdə Azərbaycan və Çin arasında daha güclü bilik və təcrübə mübadiləsi yaradır.
Gələcəkdə Azərbaycan və Çin arasında qarşılıqlı əlaqələr daha da genişlənəcəkdir. Birincisi, iqtisadi sahədə Azərbaycanın mühüm infrastrukturları, xüsusilə də Bakı Limanı və Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xətti, Çinlə ticarət əlaqələrinin inkişafı üçün əhəmiyyətli rol oynayacaqdır. Çinin “Bir Kəmər, Bir Yol” layihəsi çərçivəsində, bu infrastrukturların inkişafı və istifadəsi, ticarət yolunun genişlənməsinə və daha sürətli ticarət mübadiləsinə imkan yaradacaq.İkincisi, enerji sektorunda əməkdaşlıq inkişaf edəcəkdir. Çin, Azərbaycanın təbii ehtiyatlarını alacaq və bu resurslardan faydalanmaqla yanaşı, alternativ enerji sahəsində də Azərbaycanın potensialını dəyərləndirəcəkdir. Azərbaycanda bərpa olunan enerji mənbələrinə investisiyalar qoyan Çinli şirkətlər, bu sahənin inkişafına böyük töhfə verəcəkdir. Üçüncüsü, turizm sahəsində də əməkdaşlıq artacaqdır. Çinin inkişaf etmiş turizm sektoru, Azərbaycanı daha çox turist cəlb etməyə təşviq edəcəkdir. 2025-ci ildə, hər iki ölkənin turizm sahəsindəki əməkdaşlığı, daha çox müştərək layihələrin həyata keçirilməsinə gətirib çıxaracaq.
Prezident İlham Əliyevin 2025-ci il aprelin 22-də Çinə etdiyi dövlət səfəri Azərbaycan-Çin münasibətlərinin inkişafında mühüm mərhələdir. Səfər çərçivəsində keçirilən yüksək səviyyəli görüşlər və imzalanan sənədlər siyasi, iqtisadi, ticarət, nəqliyyat, enerji və humanitar sahələrdə əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinə xidmət edir. Ən önəmli nəticələrdən biri Azərbaycanla Çin arasında Beynəlxalq Multimodal Daşımalar haqqında Sazişin imzalanmasıdır. Bu, Azərbaycanın Orta Dəhlizdəki rolunu daha da gücləndirir və ölkəmizin mühüm nəqliyyat-logistika mərkəzinə çevrilməsinə xidmət edir. Prezidentin dövlət səfəri çərçivəsində əldə olunan mühüm siyasi nailiyyətlərdən biri də Çin Xalq Respublikasının Azərbaycanın Asiyada Qarşılıqlı Fəaliyyət və Etimad Tədbirləri Müşavirəsində (AQEM) sədrliyini dəstəkləməsi oldu. Bu, Azərbaycanın beynəlxalq təşkilatlarda artan roluna və nüfuzuna verilən önəmin göstəricisidir. Turizm sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi səfər çərçivəsində diqqət mərkəzində olub. Bu məqsədlə Azərbaycanla Çin arasında ümumvətəndaş pasportlarına malik vətəndaşların vizadan qarşılıqlı azad edilməsi ilə bağlı saziş imzalanıb.
Prezident İlham Əliyevin Çinə dövlət səfəri zamanı əldə olunan razılaşmalar və imzalanan sənədlər, Azərbaycan-Çin münasibətlərinin gələcək inkişaf trayektoriyasını müəyyənləşdirir. Hərtərəfli strateji tərəfdaşlıq çərçivəsində siyasi dialoqun gücləndirilməsi, iqtisadi və texnoloji əməkdaşlığın genişləndirilməsi, eləcə də nəqliyyat və turizm sahəsində inteqrasiyanın dərinləşdirilməsi, ölkəmizin regional və qlobal mövqeyini daha da möhkəmləndirəcək. Bu münasibətlər modeli, Azərbaycanın Şərq və Qərb arasında körpü rolunu strateji üstünlüyə çevirmək imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə artırır.
Əliyeva Aygün,
Xəzər rayonu, E.Əliyev adına 234 nömrəli tam orta məktəbin direktor müavini
